Nasza kancelaria adwokacka reprezentuje oskarżonych w procesie karnym.

Prawo oskarżonego do obrony to głęboko zakorzeniony w naszej kulturze prawnej zasadniczy element prawa do rzetelnego procesu sądowego. Prawo do obrony rozumieć można jako specyficzne prawo lub zbiór praw gwarantowanych osobom, przeciwko którym prowadzone jest postępowanie karne, zwłaszcza zaś oskarżonym.

Prawo do obrony jest na tyle zasadnicze, że gwarantuje je z jednej strony konstytucja, z drugiej zaś dokumenty prawa międzynarodowego, regulujące problematykę praw człowieka i elementarnych swobód, takie jak Europejska konwencja praw człowieka.

Prawo do obrony na poziomie krajowym regulują odpowiednie przepisy prawa karnego, przede wszystkim zaś kodeks postępowania karnego, które dokładnie określają prawa osób, przeciwko którym prowadzony jest proces karny, w szczególności oskarżonych i ich obrońców.

Istotnym narzędziem dochodzenia prawa do obrony osoby, przeciwko której prowadzony jest proces karny, jest obrona z udziałem adwokata. Aby proces był rzetelny, osoba, przeciwko której prowadzone jest postępowanie (w szczególności oskarżony), musi mieć możliwość ingerowania w przebieg procesu za pośrednictwem obrońcy i z użyciem środków, jakie ma on do dyspozycji, takich jak specjalistyczna analiza sprawy, zorganizowanie obrony, wsparcie oskarżonego w trudnej sytuacji, nadzór nad warunkami zatrzymania oraz legalnością działań organów ścigania.

Prawo do rzetelnego procesu jest kluczowe dla społeczeństwa demokratycznego, zaś egzekwowanie tego prawa oraz praw osób, przeciwko którym prowadzone jest postepowanie, ułatwia obrona z udziałem obrońcy.

Obrońcą w procesie karnym może być wyłącznie adwokat. Prawo do udzielania pomocy prawnej przez obrońcę opiera się na jego wyborze lub mianowaniu. Oskarżony może sam wybrać sobie obrońcę. Jeżeli nie skorzysta z tego prawa, adwokata może mu wybrać osoba spokrewniona w pierwszym stopniu, rodzeństwo, przysposabiający, przysposobiony, małżonek lub partner. W przypadku obrony obligatoryjnej, tzn. jeżeli oskarżony nie ma obrońcy, kiedy go musi mieć, wyznaczy mu go prezes senatu, zaś w postępowaniu przygotowawczym – sędzia. Oskarżony może wybrać sobie innego obrońcę w miejsce wyznaczonego z urzędu lub ustanowionego z wyboru upoważnionej do tego osoby.

Poza przypadkami obrony obligatoryjnej, obrońca może zostać wyznaczony z urzędu, jeżeli oskarżony ma prawo do bezpłatnej pomocy prawnej albo pomocy za obniżoną stawkę. Jeżeli oskarżony udowodni, że nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony, prezes senatu (a w postępowaniu przygotowawczym sędzia) przyznaje oskarżonemu prawo do bezpłatnej pomocy prawnej albo pomocy za obniżoną stawkę. Jeżeli ze zgromadzonych dowodów wynika, że oskarżony nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony a jest ona konieczna w celu ochrony praw oskarżonego, prezes senatu a w postępowaniu przygotowawczym sędzia na wniosek prokuratora (bez konieczności składania wniosku przez oskarżonego) może przyznać oskarżonemu prawo do bezpłatnej pomocy prawnej albo pomocy za obniżoną stawkę. Jeżeli oskarżonemu przyznano prawo do bezpłatnej pomocy prawnej albo pomocy za obniżoną stawkę, zaś oskarżony wnioskuje o wyznaczenie obrońcy, zostanie mu on bezzwłocznie wyznaczony.

Obrońca – wyznaczony z urzędu lub ustanowiony z wyboru – ma obowiązek świadczenia na rzecz oskarżonego niezbędnej pomocy prawnej, skutecznego stosowania środków prawnych i metod obrony w interesie oskarżonego, zwłaszcza zaś dbania o to, żeby w postępowaniu we właściwym czasie i zakresie wyjaśniono okoliczności wyłączające lub łagodzące winę oskarżonego.

Już w postępowaniu przygotowawczym obrońca ma prawo do składania wniosków w imieniu oskarżonego, realizacji środków odwoławczych i brania udziału w czynnościach śledczych, do zadawania pytań przesłuchiwanym osobom oraz wnoszenia zażaleń wobec sposobu prowadzenia czynności. Obrońca ma z reguły prawo do wglądu w akta karne, sporządzania notatek i kopii całych akt lub ich części. Ponadto ma on prawo do zapoznania się z aktami w adekwatnym terminie przy zakończeniu dochodzenia oraz do złożenia wniosków o ich uzupełnienie. W postępowaniu dowodowym obrońca ma prawo do zadawania pytań przesłuchiwanym osobom, do składania wniosków dowodowych oraz wniosków o przeprowadzenie dowodu, w szczególności przesłuchania świadka lub biegłego. Ma również prawo do złożenia oświadczenia końcowego.

Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami